Δίσκος της Φαιστού: Ένα αίνιγμα δίχως λύση;

Στις 3 Ιουλίου του 1908, ο Ιταλός αρχαιολόγος Luigi Pernier έκανε μια πολύ σημαντική ανακάλυψη. Στην Μινωική πόλη της Φαιστού και συγκεκριμένα σε ένα υπόγειο του ανακτόρου της, βρέθηκε ένας δίσκος φτιαγμένος από πηλό με διάμετρο 16 εκ. και μέσο πάχος 2,1 εκατοστών.

Ο δίσκος χρονολογείται από τον 17ο αιώνα π,Χ. και από την ημέρα που βγήκε στην επιφάνεια, έχει μπερδέψει όλον τον επιστημονικό κόσμο του πλανήτη.

Το πήλινο αντικείμενο στην ουσία αποτελεί το αρχαιότερο δείγμα τυπογραφίας, με την μυστηριώδη επιγραφή του να αποτελείται από 242 μεμονωμένα σύμβολα. Η επιγραφή είναι σε σπειροειδή σειρά, ενώ μεταξύ των συμβόλων υπάρχουν απεικονίσεις με άνδρες που τρέχουν, κεφάλια με κορώνες από φτερά, ζώα, έντομα, πουλιά, φυτά, εργαλεία και όπλα.

Πολλοί αρχαιολόγοι και ερευνητές έχουν προσπαθήσει να αποκρυπτογραφήσουν τον δίσκο της Φαιστού. Έχουν δοθεί πολλές ερμηνείες, όπως για παράδειγμα ότι πρόκειται για ένα γεωμετρικό θεώρημα, για ένα ημερολόγιο ή για την διήγηση μιας ιστορίας. Μεγάλος αριθμός αρχαιολόγων πιστεύει ότι ο δίσκος θα μπορούσε να αποτελεί ένα θρησκευτικό αντικείμενο με τις δύο πλευρές του να αποτελούν το κείμενο ενός ιερού ύμνου ή ενός τελετουργικού τραγουδιού, αλλά και ότι συμβολίζει την εξέλιξη της ανθρώπινης φύσης.

Ο μελετητής του Μινωικού πολιτισμού Leon Pomerance πιστεύει πως ο δίσκος δεν χρειάζεται μετάφραση αλλά ερμηνεία. Την άποψη του την στηρίζει στην θεωρία πως τα σύμβολα δεν αφορούν κάποια γλώσσα αλλά πρόκειται για ένα σύστημα αλληγορικών συμβόλων, προερχόμενα ίσως και από τα αστρολογικά. Παρόμοια σύμβολα βρέθηκαν σε έναν πέλεκυ στο μινωικό σπήλαιο του Αρκαλοχωρίου, όπως επίσης σε έναν λίθο σε σχήμα πυραμίδας στην περιοχή των Μαλίων, καταλήγοντας και στο συμπέρασμα πως η συγκεκριμένη γραφή είχε ευρύτερη χρήση.

Ιδιαίτερα ενδιαφέρον βιβλίο σχετικά με το θέμα είναι «Η Αποκρυπτογράφηση του δίσκου της Φαιστού» του Θεόδωρου Αξιώτη. Περιέχει πάρα πολλά στοιχεία που περιγράφουν τον πολιτισμό πίσω από τον δίσκο και βασιζόμενος και εκείνος στην ερμηνεία των συμβόλων, παρατηρεί την μεγάλη πιθανότητα να περιγράφονται οι άθλοι του Ηρακλή.

Από το 1952 που ο Άγγλος Michael Ventris αποκρυπτογράφησε τη γραμμική γραφή Β΄, πολλοί ερευνητές καταπιάστηκαν με την αποκρυπτογράφηση της γραμμικής γραφής Α΄ και φυσικά, του δίσκου της Φαιστού που αποτελεί κλασικό δείγμα ιερογλυφικής γραφής και που θεωρείται από πολλούς μητέρα της γραμμικής Α.

Από τότε μεσολάβησαν πενήντα δύο χρόνια και παρά τις πολλές και σοβαρές προσπάθειες, κανείς μελετητής του Μινωικού πολιτισμού δεν κατάφερε να πείσει την επιστημονική κοινότητα ότι κατέχει τη λύση του αινίγματος.

Ο δίσκος αποτελεί μέρος του πολιτισμού ενός νησιού και ίσως και μέρος του μύθου που γέννησε τον Δαίδαλο, τον Λαβύρινθο και τον Τάλω ο οποίος προστάτευε όλο το νησί, τρέχοντας από άκρη σε άκρη.

Ο δίσκος φυλάσσεται σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου.