Πότε εξερράγη τελικά το ηφαίστειο της Σαντορίνης;

Μια νέα διεθνής επιστημονική έρευνα, αξιολογώντας ως αναξιόπιστη την δενδροχρονολόγηση (μετρήσεις των δακτυλίων στο εσωτερικό των κορμών των δέντρων), φέρνει στο φώς νέα δεδομένα που αφορούν στην χρονική περίοδο που εξερράγη το ηφαίστειο της Σαντορίνης.

Οι απόψεις των επιστημόνων αναφορικά με την ακριβή χρονολόγηση της διάσημης έκρηξης στο προϊστορικό Αιγαίο, εξακολουθούν να είναι διχασμένες έως σήμερα.
Η μεγάλη φυσική καταστροφή εκτιμάται ότι συνέβη πριν από 3.500 έως 3.600 χρόνια.

Στο γεωλογικό γεγονός που σύμφωνα με τους ηφαιστειολόγους είχε διάρκεια 72 ώρες, μέσα από τον κώνο του ηφαιστείου εκτοξεύθηκαν εκατομμύρια τόνοι ηφαιστειακής τέφρας, λάβας και πετρωμάτων με ταχύτητα 1.000 χιλ. την ώρα, μέχρι που ο κώνος άδειασε και κατέρρευσε. Το μισό νησί έκτασης 83 τετραγωνικών χιλ. εξαφανίστηκε, ενώ ότι απόμεινε ήταν τα τρία νησιά που υπάρχουν μέχρι σήμερα.

Η νέα μελέτη επιβεβαιώνει ότι το ηφαίστειο εξερράγη στη διάρκεια του 16 αιώνα π.Χ. σε αντίθεση με προηγούμενες εκτιμήσεις μετά την δεκαετία του ΄80  που φέρνανε την έκρηξη να λαμβάνει χώρα ένα αιώνα νωρίτερα. Οι μελέτες βασίστηκαν στην μέθοδο χρονολόγησης με τον ραδιενεργό άνθρακα-14 σε κομμάτια από ξύλα ελιάς που προέρχονταν από την εποχή της έκρηξης.

Ερευνητές με επικεφαλής τον Paolo Cherubini του Ελβετικού Ομοσπονδιακού Ινστιτούτου Ερευνών Δασών και Χιονιού και μετά από μελέτες σε πολλούς γέρικους κορμούς ελαιόδεντρων από όλη την νότια Ευρώπη, ανέφεραν ότι σε περιοχές που βιώνουν ξηρές περιόδους τα καλοκαίρια, τα ελαιόδεντρα πολύ συχνά παράγουν μπερδεμένους δακτυλίους, προκαλώντας σύγχυση για την πραγματική τους ηλικία. O Cherubini για να τεκμηριώσει την παραπάνω άποψη, συνέλεξε δείγματα ελαιόδεντρων από την Σαντορίνη και τα έστειλε σε πέντε εργαστήρια δενδροχρονολόγησης  σε διάφορες χώρες.

Οι μετρήσεις των δακτυλίων διέφεραν πάνω από 44% μεταξύ των εργαστηρίων, καθιστώντας ως αναξιόπιστη την παραπάνω μέτρηση. Ο Επιστήμονας υποστήριξε ότι για είναι σωστή η χρονολόγηση με άνθρακα-14, θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί μια διεθνής καμπύλη αναφοράς όπως στην περίπτωση της Σαντορίνης, που να βασίζεται στις μετρήσεις δενδροχρονολόγησης σε δέντρα με ηλικία μεγαλύτερης των 4.000 ετών.

«Η ανάλυση δειγμάτων ξύλου έχει νόημα μόνο αν μπορεί να αποδειχτεί ότι τα εν λόγω δέντρα ήταν ακόμα ζωντανά τη στιγμή της έκρηξης. Όμως στην περίπτωση των γέρικων ελαιόδεντρων στην περιοχή της Μεσογείου, δεν είναι καθόλου ασυνήθιστο νεκρά κλαδιά να μένουν πεσμένα για αρκετές δεκαετίες» δήλωσε  ο Cherubini.
Με βάση πλέον την νέα έρευνα, η δημιουργία του νησιού όπως είναι σήμερα οφείλεται στην ισχυρότατη έκρηξη που έλαβε χώρα τον 16 αιώνα π.Χ.